Bệnh Gumboro ở gà là một loại bệnh truyền nhiễm cấp tính, thường xuất hiện chủ yếu trên gà từ 3 đến 6 tuần tuổi và gà tây. Bệnh được gây ra bởi một loại virus tác động vào túi Fabricius, gây suy giảm hệ miễn dịch, làm cho gà dễ mắc các bệnh khác như viêm da hoại tử và hội chứng thiếu máu – viêm gan thể bao hàm. Mời bà con cùng Bikipdaga.com tìm hiểu bài viết dưới đây để hiểu rõ hơn về biểu hiện bệnh Gumboro ở gà và phương pháp điều trị.
Bệnh Gumboro ở gà là gì?
Bệnh Gumboro ở gà là một bệnh truyền nhiễm, được phát hiện lần đầu vào năm 1957 tại vùng Gumboro (Delaware – Mỹ), nhưng đến năm 1962 mới được Cosgrove mô tả chi tiết và công bố là bệnh viêm thận gà do có sự hủy hoại ở vùng vỏ thận.
Tại Việt Nam, bệnh đã xuất hiện từ những năm 1980, gây ra tổn thất to lớn bởi vì lúc ấy chúng ta không có kinh nghiệm và kiến thức phòng chữa trị bệnh.
Nguyên nhân gây ra bệnh Gumboro ở gà
Virus này có sức đề kháng cao trong tự nhiên, bị vô hoạt ở độ pH ≥ 12 và pH ≤ 2. Nhiệt độ cũng ảnh hưởng đến sự sống của virus, với 56°C trong 5 giờ, 60°C trong 30 phút, và 70°C làm virus chết nhanh chóng. Các chất hóa học như formalin 0.5% (sau 6 giờ), phenol 0.5% (sau 1 giờ), chloramin 0.5% (sau 10 phút) không thể tiêu diệt được virus.
Virus có thể tồn tại trong phân rác và chất độn chuồng, với virus tồn tại trong 122 ngày, là nguồn tàng trữ virus tại trại nuôi. Gà từ 3 đến 9 tuần tuổi, đặc biệt là từ 3 đến 6 tuần tuổi, là thời kỳ cảm nhiễm mạnh nhất. Gà dưới 3 tuần tuổi mắc bệnh không biểu hiện triệu chứng lâm sàng, nhưng gây hậu quả là gà bị suy giảm miễn dịch.
Bệnh thường xảy ra quanh năm, tập trung chủ yếu vào mùa đông và xuân. Tỷ lệ mắc trong đàn có thể lên đến 100%, và tỷ lệ chết thường dao động từ 20% đến 30%, với gà bắt đầu chết sau 3 ngày bị bệnh và đỉnh điểm nằm trong khoảng 5 đến 7 ngày. Thực tế, nhiều đàn gà mắc bệnh có tỷ lệ chết cao từ 50% đến 100%.
Con đường lây truyền bệnh Gumboro ở gà
IBDV xâm nhập vào cơ thể thông qua nhiều đường, chủ yếu là qua thức ăn và nước uống đi vào đường tiêu hóa. Tuy nhiên, không có tài liệu nào chứng tỏ rằng bệnh Gumboro ở gà có khả năng được lây truyền dọc qua trứng.
Biểu hiện của bệnh Gumboro ở gà
Thời gian ủ bệnh Gumboro ở gà rất ngắn, thông thường chỉ từ 2 đến 3 ngày.
Ban đầu, các triệu chứng của bệnh xuất hiện khi trong đàn gà có một số con quay đầu tự mổ vào hậu môn. Gà thường thể hiện dấu hiệu kém ăn và có thể bỏ ăn.
Gà có biểu hiện hoảng loạn và phát ra tiếng kêu không bình thường.
Sau 2 đến 3 ngày, môi trường trong chuồng thường trở nên ẩm ướt nhanh chóng do gà bắt đầu tiêu chảy. Gà thường uống nhiều nước và phân thường trở nên loãng và có màu trắng nhớt.
Gà mất nước kèm theo mất chất điện giải, dẫn đến tình trạng liệt, ít vận động, lông bẩn, đặc biệt là ở vùng lông xung quanh hậu môn. Tình trạng tử vong của gà trong đàn thường tập trung vào khoảng ngày thứ 3 đến 5, sau đó giảm dần đến ngày thứ 9 đến 10, sau đó không còn thêm ca nào tử vong nữa.
Bệnh tích của bệnh
Gà chết thường có biểu hiện xuất huyết nặng trên cơ đùi và cơ ngực. Xuất huyết có thể xuất hiện dưới dạng lấm chấm hoặc thành các đám lớn, và trong trường hợp xuất huyết nặng, toàn bộ cơ thể có thể thảm lại. Do mất nước nhanh chóng, các cơ của gà sẽ khô.
Sau 48 đến 72 giờ sau khi nhiễm bệnh, túi Fabricius sẽ sưng to gấp 2 đến 3 lần so với kích thước ban đầu, đạt kích thước tối đa vào ngày thứ 3. Trong những ngày đầu, các múi nang của túi Fabricius có thể lồi ra và có màu trắng ngà do sự sưng to.
Đến ngày thứ tư, kích thước của túi Fabricius sẽ bắt đầu giảm dần, và vào ngày thứ 5 đến 6, túi Fabricius sẽ trở lại kích thước ban đầu và dần teo nhỏ, chỉ còn khoảng 1/3 so với khối lượng ban đầu vào ngày thứ 8.
Thận cũng sẽ sưng to, có muối urat đọng trong ống dẫn niệu. Những biến đổi bệnh lý ở ruột đa dạng, từ ruột căng chứa nhiều nước đến giai đoạn sau khi ruột chứa nhiều chất nhày trắng đục và có viêm xuất huyết lan tràn dọc theo đường ruột đến tận hậu môn.
Sau 2 đến 3 ngày bị nhiễm bệnh Gumboro, lá lách cũng sẽ sưng lên, sau đó giảm đi về thể tích tương tự như túi Fabricius.
Các cơ quan khác như gan, tim, phổi, và dạ dày cũng có thể bị ảnh hưởng, mặc dù không phải lúc nào cũng điển hình. Đôi khi có thể quan sát được hiện tượng xuất huyết ở niêm mạc nơi tiếp giáp giữa dạ dày cơ và dạ dày tuyến.
Phác đồ điều trị bệnh Gumboro ở gà
Trước đó, do thiếu thuốc điều trị đặc hiệu, việc điều trị khi gà mắc bệnh Gumboro thường chỉ có thể tập trung vào việc giảm nhẹ triệu chứng.
Tuy nhiên, hiện nay trên thị trường đã có sẵn kháng thể chống lại virus Gumboro. Gà mắc bệnh thường được tiêm từ 1 đến 2 ml mỗi con, và đôi khi cần phải sử dụng liều uống gấp đôi so với liều tiêm.
Ngoài ra, việc bổ sung thuốc bổ, vitamin, và tăng cường sức đề kháng cho gà cũng là một phần quan trọng của quá trình điều trị. Sử dụng kháng sinh để chống lại các vi khuẩn bội nhiễm cũng là một biện pháp cần thiết.
Đồng thời, việc giảm mật độ nuôi trong chuồng cũng là một biện pháp quan trọng, đồng thời cần hạn chế các yếu tố gây stress cho gà để tăng cường hệ miễn dịch và giúp chúng phục hồi nhanh chóng hơn.
Dưới đây là các biểu hiệu bệnh Gumboro ở gà và phác đồ điều trị. Quan trọng là bà con cần chú ý để phát hiện sớm những biểu hiện này khi gà mắc bệnh. Chúc bà con chăn nuôi thành công và hiệu quả.