Bệnh Gumboro ở gà là một loại bệnh truyền nhiễm cấp tính, thường xuất hiện ở gà có tuổi từ 3 đến 6 tuần và cũng ảnh hưởng đến gà tây. Bệnh được gây ra bởi một loại virus tấn công túi Fabricius, gây suy giảm hệ miễn dịch ở gà. Kết quả là, gà dễ mắc các bệnh khác như viêm da hoại tử và hội chứng thiếu máu – viêm gan. Hãy tham khảo bài viết dưới đây của Bikipdaga.com nhé!
Bệnh Gumboro ở gà là gì?
Bệnh Gumboro ở gà là một bệnh truyền nhiễm, được ghi nhận lần đầu vào năm 1957 tại vùng Gumboro (Delaware – Hoa Kỳ). Tuy nhiên, cho đến năm 1962, mới được Cosgrove mô tả chi tiết và công bố là bệnh viêm thận gà do có sự hủy hoại ở vùng vỏ thận.
Năm 1970, Hitcher xác định các triệu chứng của bệnh ở túi Fabricius và đề nghị gọi là bệnh “Viêm túi huyệt truyền nhiễm” (Infectious Bursal Disease – IBD) hay còn gọi là bệnh Gumboro. Mầm bệnh được gọi là Infectious Bursal Disease virus (IBDV) hoặc virus Gumboro.
Đến nay, bệnh Gumboro trên gà đã gây ra thiệt hại kinh tế lớn đối với ngành chăn nuôi gà công nghiệp trên toàn thế giới. Tại Việt Nam, bệnh này đã xuất hiện từ những năm 1980, gây ra tổn thất lớn vì lúc đó chúng ta chưa có kinh nghiệm và kiến thức phòng trị bệnh.
Nguyên nhân gây ra bệnh Gumboro ở gà
IBDV – một loại virus RNA thuộc họ Birnaviridae, là nguyên nhân gây bệnh Gumboro trên gà.
Virus này có sức đề kháng cao trong tự nhiên, bị vô hoạt ở pH ≥ 12 và pH ≤ 2. Nhiệt độ cũng ảnh hưởng đến việc tồn tại của virus, với vi rút bị diệt ở 56°C trong 5 giờ, 60°C trong 30 phút, và 70°C sẽ khiến vi rút chết nhanh chóng.
Các chất hóa học như formalin 0.5% (sau 6 giờ), phenol 0.5% (sau 1 giờ), chloramin 0.5% (sau 10 phút) không thể tiêu diệt được virus. Virus có khả năng tồn tại trong phân rác và chất độn chuồng, với thời gian tồn tại lên đến 122 ngày, tạo ra một nguồn tàng trữ virus tại trại nuôi.
Thời kỳ từ 3 đến 9 tuần tuổi (đặc biệt từ 3 đến 6 tuần tuổi) là thời điểm mà gà dễ mắc bệnh nhất. Gà dưới 3 tuần tuổi có thể mắc bệnh mà không biểu hiện triệu chứng lâm sàng, nhưng gây ra hậu quả là gà bị suy giảm miễn dịch.
Bệnh có thể xảy ra quanh năm, tập trung chủ yếu vào mùa đông và xuân. Tỷ lệ mắc trong đàn có thể lên đến 100%, với tỷ lệ chết dao động từ 20% đến 30% gà bắt đầu chết sau 3 ngày mắc bệnh và đạt mức cao nhất sau 5 – 7 ngày. Trong thực tế, có nhiều đàn gà mắc bệnh với tỷ lệ chết từ 50% đến 100%.
Cơ chế gây bệnh Gumboro ở gà
Virus Gumboro khi xâm nhập vào cơ thể gà sẽ bắt đầu thực hiện quá trình nhân lên cục bộ, chỉ sau 6 – 8 giờ đã xâm nhập một lượng virus đáng kể vào hệ tuần hoàn.
Khi vào máu, virus lan tỏa khắp cơ thể đến gan, lách, túi Fabricius và một số cơ quan khác. Sau 9 – 11 giờ, một lượng lớn virus đã xâm nhập vào túi Fabricius, kích hoạt quá trình tấn công tế bào Lympho B.
Trong khoảng thời gian từ 48 đến 96 giờ, số lượng tế bào Lympho B bị phá hủy và giảm đi đáng kể, đồng thời xuất hiện các bệnh tích vi thể, đại thể trong túi Fabricius và một số cơ quan khác.
Số lượng virus tiếp tục nhân lên và xâm nhập trở lại hệ tuần hoàn, gây nhiễm trùng máu.
Virus Gumboro cũng tấn công vào các cơ quan thích ứng và gây biến đổi bệnh lý, gây ra các bệnh tích thẩm xuất dịch, xuất huyết, sung huyết. Những bệnh tích này thường xuất hiện ở cơ ngực, cơ đùi, túi Fabricius, lách và gan.
Virus Gumboro cũng gây đông máu, phá huỷ các mao mạch, đặc biệt tại khu vực gan, lá lách, tuỵ, túi Fabricius, gây ra tình trạng phù nề và xuất huyết.
Ở gia cầm, túi Fabricius đóng vai trò quan trọng trong hệ thống miễn dịch, do đó khi bị phá hủy, sẽ gây ra suy giảm miễn dịch, làm cho gà trở nên mẫn cảm hơn với các bệnh truyền nhiễm khác.
Triệu chứng bệnh Gumboro ở gà
Bệnh Gumboro phát triển nhanh chóng trên gà, thường chỉ mất khoảng 2 – 3 ngày để triển khai đầy đủ. Ban đầu, triệu chứng của bệnh là một số con trong đàn quay đầu tự mổ vào hậu môn, kèm theo tình trạng gà kém ăn và thậm chí bỏ ăn.
Gà thường bày tỏ dấu hiệu hoảng loạn, phát ra tiếng kêu không bình thường. Sau 2 – 3 ngày, nền chuồng thường ướt nhanh do gà bị tiêu chảy. Gà uống nhiều nước và phân loãng màu trắng nhớt.
Mất nước kèm theo mất chất điện giải dẫn đến tình trạng gà liệt, ít vận động hơn, lông bẩn, đặc biệt là vùng lông xung quanh hậu môn. Nhiệt độ cơ thể của gà giảm xuống dưới mức bình thường. Gà trong đàn thường chết tập trung vào ngày 3 – 5 sau khi bị nhiễm bệnh, sau đó số lượng gà chết giảm dần đến ngày 9 – 10 thì dừng lại.
Bệnh tích của bệnh
Các biểu hiện của gà chết do bệnh Gumboro thường đi kèm với xuất huyết nặng trên cơ đùi và cơ ngực.
Xuất huyết thường lấm chấm hoặc hình thành thành các đám lớn; nếu xuất huyết nặng có thể lan rộng khắp cơ thể. Do mất nhiều nước, các cơ của gà sẽ khô nhanh chóng. Sau 48 – 72 giờ từ khi nhiễm bệnh, túi Fabricius sẽ sưng to gấp 2 – 3 lần so với kích thước ban đầu, đạt kích thước lớn nhất vào ngày thứ 3.
Trong những ngày đầu, các múi nang túi sẽ lồi ra và có màu trắng ngà do sưng to. Bổ đôi túi ra, sẽ thấy xuất huyết nặng trong túi, thậm chí có thể hình thành vệt hoặc dải.
Đến ngày thứ tư, kích thước của túi bắt đầu giảm dần, và vào ngày thứ 5 – 6, túi sẽ trở lại kích thước ban đầu và dần teo nhỏ đến ngày thứ 8, chỉ còn khoảng 1/3 so với ban đầu. Khi bổ đôi túi ra, có thể thấy xuất huyết trên niêm mạc màu khế, bên trong túi có chất bã đậu.
Thận sẽ sưng và có muối urat đọng trong ống dẫn niệu, những biến đổi bệnh lý ở thận thường chỉ xuất hiện khi gà đã chết hoặc bệnh đang tiến triển.
Các biến đổi bệnh lý trong ruột rất đa dạng: từ viêm đến xuất huyết, lan tràn dọc theo đường ruột đến hậu môn.
Sau khi bị nhiễm bệnh Gumboro trong 2 – 3 ngày, lá lách cũng sẽ sưng lên, sau đó giảm về kích thước tương tự như túi Fabricius. Trong giai đoạn cuối của bệnh, khi mổ khám, không nhận thấy những biến đổi bệnh lý đặc trưng, do sự phục hồi của lá lách rất nhanh chóng.
Các cơ quan khác như gan, tim, phổi, dạ dày cũng có thể có biến đổi bệnh lý, nhưng không phải lúc nào cũng điển hình. Đôi khi có thể quan sát được xuất huyết trên niêm mạc ở điểm tiếp giáp giữa dạ dày cơ và dạ dày tuyến.
Cách phòng bệnh Gumboro ở gà
Trong việc phòng tránh bệnh Gumboro ở gà, người chăn nuôi cần thực hiện một loạt các biện pháp vệ sinh thú y một cách nghiêm túc để ngăn chặn sự lan truyền của bệnh.
- Xây dựng chuồng trại cách ly khỏi khu vực dân cư xung quanh và trang bị rào ngăn để ngăn chặn việc tiếp xúc với các nguồn lây nhiễm từ bên ngoài.
- Chăm sóc vệ sinh tiêu độc cho chuồng trại bằng cách thường xuyên lau chùi, sát trùng với các loại chất sát trùng như formalin, Iod, chloramin, …
- Sử dụng vaccine phòng bệnh Gumboro là một biện pháp hiệu quả. Việc tiêm vaccine phòng bệnh Gumboro được thực hiện từ giai đoạn sớm (từ 3 – 10 ngày tuổi), tùy thuộc vào lượng kháng thể thụ động được truyền từ gà mẹ sang gà con và loại vaccine sử dụng (chủng virus làm vaccine, vaccine nhược độc, vaccine vô hoạt).
- Vaccine có thể được tiêm trực tiếp cho gà, tiêm vào mắt hoặc mũi, hoặc được pha loãng vào nước uống cho gà uống.
Điều trị bệnh Gumboro ở gà
Trước đây, do thiếu thuốc điều trị đặc hiệu, việc điều trị bệnh Gumboro ở gà chỉ có thể giảm nhẹ các triệu chứng mà không thể loại bỏ bệnh hoàn toàn.
Hiện nay, trên thị trường đã có sẵn kháng thể chống lại virus Gumboro. Việc điều trị bằng kháng thể này đòi hỏi tiêm từ 1 đến 2 ml cho mỗi con gà, và có thể kết hợp với việc sử dụng liều uống gấp đôi so với liều tiêm.
Ngoài ra, cần bổ sung thêm thuốc bổ, vitamin và tăng cường sức đề kháng cho gà để hỗ trợ quá trình hồi phục. Việc sử dụng kháng sinh để chống lại vi khuẩn bội nhiễm cũng là một phần quan trọng trong quá trình điều trị.
Đồng thời, giảm mật độ nuôi trong chuồng và hạn chế các yếu tố gây stress cũng là các biện pháp hữu ích để hỗ trợ quá trình phục hồi của gà.
Từ bài viết trên của Bikipdaga.com chúng tôi đã cung cấp chẩn đoán và phác đồ điều trị bệnh Gumboro ở gà. Hy vọng rằng thông tin trên mà chúng tôi cung cấp sẽ giúp ích được cho bạn trong việc chăm sóc và bảo vệ đàn gà.